Klimat Polski

Polska znajduje się w obszarze klimatu umiarkowanego. Na skutek napływu mas powietrza oceanicznego i kontynentalnego charakteryzuje się on zmiennością typów pogody i występowaniem sześciu klimatycznych pór roku:

• przedwiośnia (temperatura powietrza 0^OC – 5^OC),

• wiosny (5^OC – 15^OC),

• lata (ponad 15^OC),

• jesieni (15^OC – 5^OC),

• przedzimia (5^OC – 0^OC),

• zimy (poniżej 0^OC)

Klimatyczne pory roku a kalendarzowe

Klimatyczne pory roku nie pokrywają się z kalendarzowymi , których daty są ściśle określone.

W zachodniej części kraju większy jest wpływ mas powietrza morskiego, w związku z czym klimat ma cechy bardziej oceaniczne, we wschodniej części większy jest wpływ mas powietrza kontynentalnego, klimat ma cechy bardziej kontynentalne. Terytorium Polski stanowi strefę przejściową między klimatem oceanicznym a kontynentalnym. W strefie tej w jednym roku większy jest wpływ klimatu morskiego i wtedy występuje łagodna, śnieżna zima, chłodne lato, w innym zaś większy może być wpływ mas powietrza kontynentalnego (mroźna, bezśnieżna zima, gorące, słoneczne lato). Cechą klimatu Polski jest duża zmienność pogody w poszczególnych latach.

Średnia roczna temperatura waha się od 9^OC na południowym zachodzie (Nizina Śląska) do 6^OC na północnym wschodzie i ok. 4^OC w górach (najcieplejszymi regionami w Polsce są Nizina Śląska i zachodnia część Kotlin Podkarpackich). Liczba dni mroźnych waha się od ok. 25 nad morzem od blisko 60 na północnym wschodzie, w górach przekracza 130. Najcieplej w lipcu jest w środkowej części Polski i w Kotlinie Sandomierskiej (18^OC). Wszędzie tam, gdzie wzrasta wysokość nad poziomem morza, jest chłodniej.

Niższą temperaturę nad Bałtykiem powoduje wpływ morza, w którym woda w lecie jest chłodniejsza niż ląd. Izotermy wykazują zimą przebieg południkowy (od 0^OC do -1^OC na zachodzie kraju i do 4^OC na północnym wschodzie), natomiast latem – równoleżnikowy (od 17^OC na północy do 19^OC w kotlinach podgórskich).

Suma opadów w Polsce

Roczna suma opadów w Polsce wynosi przeciętnie 600 mm, ale ich wysokość w poszczególnych regionach jest różna i zależy w dużej mierze od ukształtowania powierzchni i wysokości nad poziomem morza. Najwięcej opadów występuje latem. W ciągu roku na obszar Polski spada około 187 mld ton wody, około 70% wyparowuje z powrotem do atmosfery. Najmniej opadów (poniżej 500 mm) występuje w środkowej części kraju (Niziny Polskie). Największe sumy opadów notowane są na południu Polski, w górach i na wyżynach, oraz w północnej Polsce – na pojezierzach i nad morzem. W Tatrach suma opadów osiąga ponad 1500 mm. Liczba dni z opadami śniegu przekracza w górach 100, na nizinach waha się od 30 do 70 dni.

Na terenach, gdzie sumy opadów nie przekraczają 500 mm, występuje niedobór wody, utrudniający działalność gospodarczą, szczególnie w rolnictwie. Zróżnicowanie temperatury i sumy opadów pociąga za sobą zróżnicowanie okresu wegetacyjnego w różnych częściach Polski. Okres ten w różnych częściach kraju wynosi od 180 dni na Pojezierzu Mazurskim do 220 dni na obszarach wyżynnych i podgórskich.

Klimat nie jest, w przeciwieństwie do pogody, konkretnie określony. Pogoda jest przez nas odczuwana na co dzień, można ją z łatwością opisać. Klimat – normalny przebieg pogody na danym obszarze ustalany jest na podstawie wieloletnich obserwacji i pomiarów, które są podstawą do obliczenia średnich wartości jego składników. W Polsce klimat jest urozmaicony. Średnie wartości temperatury powietrza, ciśnienia atmosferycznego i sumy opadów z wielu lat mogą bardzo się różnić od wartości z konkretnego roku.

Opracował: Marcin Bis

Bibliografia:

„Encyklopedia Geograficzna Świata tom V – Europa”

Stanisław Zając „Geografia Polski”

„Mała Encyklopedia Powszechna PWN”

Konstanty Stecki „Osobliwości, piękno i geneza krajobrazu Polski”